Tradycyjnie na polskim stole w Wigilię stawia się 12 potraw. Ich liczba jest symboliczna. Zgodnie z chrześcijańską tradycją odpowiada dwunastu apostołom, natomiast według wierzeń ludowych nawiązuje do 12 miesięcy w roku.  Jednak nie wszystkich stać było na dwanaście potraw z tego powodu ludzie ubożsi spożywali tylko dziewięć, siedem lub mniej dań. Nie były to jednak  liczby przypadkowe. Siedem to liczba dni w tygodniu, a dziewięć było chórów anielskich.

Jeśli o tradycji i symbolice mowa to warto przypomnieć, że:

• przy stole zostawiamy jedno wolne miejsce dla niezapowiedzianego gościa;

• pod obrus wkładamy sianko jako symbol stajenki, w której urodził się Jezus; 

• do stołu siadamy w momencie pojawienia się pierwszej gwiazdki, która wskazywała Trzem Królom drogę do stajenki, w której na świat przyszedł Jezus;

• dzielimy się opłatkiem - symbolem, pojednania, przebaczenia i miłości.

 

Potrawy wigilijne przyrządza się z płodów ziemi, takich jak: mak, ryby, kapusta, groch i miód. Według tradycji Bożego Narodzenia w tym dniu powinniśmy przygotowywać potrawy ze wszystkiego, co rodzi się w polu, lesie i na łące. Natomiast  spróbowanie każdego z dań ma zapewnić nam dostatek, witalność i szczęście na kolejny rok, ominięcie choćby jednej potrawy oznacz, że ominie nas jakaś przyjemność w ciągu następnego roku.

W zależności od regionu Polski oraz tradycji rodzinnych dania mogą się trochę różnic między sobą. W jednym domu będzie czerwony barszcz - w innym zupa grzybowa, w jednym kluski z makiem- w innym kutia. 

Tradycyjnie na polskich stołach tego wieczoru nie może zabraknąć: 

​

1. Barszcz czerwony z uszkami / pasztecikami lub zupa grzybowa z łazankami.

2. Pierogi z kapustą i grzybami.

3. Kapusta z grochem lub z grzybami.

4. Karp smażony lub w galarecie.

5. Ryba po grecku.

6. Śledź w śmietanie, oleju lub pomidorach.

7. Sałatka jarzynowa.

8. Kluski z makiem lub kutia .

9. Makowiec.

10. Piernik staropolski.

11. Sernik.

12. Kompot z suszu.

​

​

SYMBOLIKA dań:

​

• Barszcz czerwony to wielu domach tradycyjna zupa wigilijna. Z burakami związane jest wierzenie, że ten kto je spożywa doczeka sędziwego wieku, przez całe długie życie ciesząc się nieskazitelną urodą. Może coś w tym jest, ponieważ  buraki  poprawiają morfologię.

​

• Zupa grzybowa. Dawniej grzyby kojarzone były z siłą i zdrowiem, a w tradycji ludowej wierzono, że mają one magiczną moc. Oprócz zupy grzybowej grzyby pojawiają się także w kapuście wigilijnej, bigosie, krokietach, uszkach czy pierogach.

​

• Ryby. Tradycyjnie Wigilia jest kolacją postną, dlatego zamiast mięsa podaje się ryby, które symbolizują Jezusa i odradzanie się do życia. Najczęściej jest to przede wszystkim smażony karp czy śledzie. Z rybnych dań tego dnia na wigilijnym stole pojawiają się różnego rodzaju sałatki rybne, ryba po grecku czy śledzie w śmietanie, pomidorach lub oleju, które symbolizują post i wyczekiwanie.

​

• Kapusta, grzyby i groch miały domownikom przynosić szczęście, dostatek oraz zapewniać zdrowie, czyli miały chronić przed chorobami. Kapusta zaś symbolizuje trwałość sił życiowych.

​​

• Kompot z suszu to typowy wigilijny napój,  wywar z gotowanych suszonych owoców takich jak jabłka, śliwki i gruszki. Można do niego dodać suszone morele, figi i rodzynki. Obowiązkowo musi się w nim znaleźć laska cynamonu i kilka goździków. Poprawia trawienie, więc idealnie komponuje się z dość ciężkostrawnym wigilijnym posiłkiem. Jabłka są symbolem miłości i zdrowia. Gruszki według starych wierzeń miały przynosić długowieczność, a śliwki odpędzały złe moce. Natomiast suszone rodzynki i figi były symbolem oczyszczenia i obfitości.

​

• Według wierzeń ludowych mak przynosił bogactwo, dostatek, urodzaj i płodność. Dlatego tak ważnymi potrawami na wigilijnym stole są kutia, kluski z makiem czy makowiec. Chrześcijańskie źródła  podają, że ona Golgocie, gdzie umarł Jezus, w miejscu gdzie skapnęła Jego krew wyrósł mak. 

​

• Piernik symbolizował dobrobyt i kojarzył się z wyższym statusem społecznym.

​

• Z kolei chleb jest symbolem nowego życia oraz dobrobytu. Jego spożycie podczas wigilijnej kolacji ma zapewnić pomyślność w nadchodzącym roku. Zresztą przed erą chrześcijaństwa ludzie w Wigilię (zwaną wtedy Szczodre Gody lub świętem Zimowego Staniasłońca) dzielili się chlebem a nie opłatkiem.  

​

Warto wiedzie, że te obrzędy  były na polskich ziemiach zanim pojawiło się chrześcijaństwo. To chrześcijaństwo  zaadoptowało symbolikę i zwyczaje Szczodrych Godów święta Słowian aby ludzi, przywiązanych do swoich tradycji i  obrzędów, przekonać do nowej religii chrześcijańskiej. Święta Bożego Narodzenia jakie znamy dziś obchodzimy dopiero od IV-V w naszej ery.  

​

​

Smacznych i zdrowych świąt, aby

2021 był rokiem radości i obfitował w to wszystko,

 czego brakowało nam w 2020.