Gaslighter - 11 typowych zachowań

31 lipca 2021

Stressed young married family couple arguing emotionally, blaming lecturing each other, si

Gaslighting (czyt. gaslaiting) to podstępna forma manipulacji i kontroli psychologicznej. Ofiary gaslightingu są celowo i systematycznie karmione fałszywymi informacjami, które prowadzą je do kwestionowania rzeczywistości i prawdy -często- na własny temat.

Gaslighter (słowo tłumaczone na polski oznacza "zapaliczkę") to oprawca (zarówno kobieta jak i mężczyzna), który często stosuje 11 poniższych taktyk, aby manipulować i kontrolować swoja ofiarę:

1. Opowiada rażące kłamstwa.

Wiesz, że to wierutne kłamstwo. A jednak gaslighter mówią Ci je z poważną miną, jakby wygłaszał szczerą prawdę.

Dlaczego jest to tak rażące? Ponieważ tworzy się precedens. Kiedy mówi Ci duże kłamstwo, nie masz pewności, czy coś, co mówi, jest prawdą.

Celem jest trzymanie Cię w niepewności i niestabilności.

2. Zaprzecza, że kiedykolwiek coś powiedział, nawet jeśli masz dowód.

Wiesz, że powiedział, że coś zrobi; wiesz, że to słyszałeś. Ale on i tak zaprzecza. To sprawia, że zaczynasz wątpić w fakty – "może nigdy tego nie powiedział". A im częściej to robi, tym bardziej kwestionujesz swoją rzeczywistość i zaczynasz akceptować wersje gaslightera.

„Kiedy przyłapałam mojego chłopaka na seksie z kimś innym, kategorycznie zaprzeczył twierdząc, że to nie prawda – że wszystko sobie wymyśliłam. A potem nazwał mnie szaloną dzi..." - Anna

3. Używa tego, co jest Ci bliskie i drogie jako amunicji.

Wie, jak ważne są dla Ciebie Twoje dzieci i jak ważna jest dla Ciebie Twoja tożsamość. Więc to może być jedna z pierwszych rzeczy, które atakuje. Jeśli masz dzieci, mówi Ci, że nie powinieneś ich mieć, bo jesteś fatalnym rodzicem. Możesz też usłyszeć, że byłbyś wspaniałym człowiekiem, gdybyś nie miał długiej listy negatywnych cech. Jeśli kiedyś zwierzyłeś się mu ze swojego kompleksu - bądź pewny, że skrupulatnie wykorzysta to przeciw Tobie żeby jeszcze bardziej zwiększyć Twoje poczucie niższości lub bycia gorszym.

Gaslighter będzie atakował fundament Twojej osoby i tożsamości, im więcej nasz mu naboi (zwierzając się z sekretów lub słabości) tym skrupulatniej wykorzysta je przeciw Tobie.

„Moja żona jest żałosnym nieudacznikiem i musi poznać prawdę”. ―Anonimowy mąż

„Praca, którą wykonuje twój dział, to strata czasu i zasobów. Jak w ogóle usprawiedliwiasz swoje zatrudnienie? ―Anonimowy menedżer

„Nienawidzę, kiedy w ten sposób kładziesz zakupy na ladzie kasowej. Mówiłem ci, to wiele razy, NIENAWIDZĘ!” ―Matka do córki w supermarkecie

4. Z biegiem czasu niszczy Cię coraz silniej.

To jedna z podstępnych rzeczy związanych z gaslightingiem — nasila się stopniowo. Kłamstwo tutaj, kłamstwo tam, szyderczy komentarz co jakiś czas... a potem zaczyna się rozkręcać. Nawet najzdolniejszych, najbardziej świadomych ludzi można wciągnąć w gaslighting. Działanie gaslightera jest analogiczne e do podgrzewania żaby w garnku z wodą.: ciepło jest zwiększane powoli, więc żaba nie zdaje sobie sprawy, co się z nią dzieje. Wiecznie atakujący, gaslighter w końcu osłabia swoją ofiarę, która staje się zniechęcona, zrezygnowana, pesymistyczna, przestraszona, osłabiona i wątpi w siebie. Ofiara zaczyna kwestionować swoją percepcję, tożsamość i rzeczywistość.

5. Jego czyny nie pasują do jego słów.

Kiedy masz doczynienie z człowiekiem stosującym gaslighting zwracaj uwagę na to, co robi, a nie na to, co mówi. To, co mówi, nic nie znaczy - to tylko słowa, które mają obniżyć Twoje poczucie wartości - często nie mają nic wspólnego z prawdą, lub kwestionować Twoją percepcję rzeczywistości - często słusznie odbieraną przez Ciebie i specjalnie zakłamywaną przez gaslightera.

Problemem jest w to co robi - niszczy Ciebie, Twoje poczucie wartości i obraz rzeczywistości.

6. Wrzuca pozytywne wzmocnienie, aby cię zmylić.

Gaslighter, który manipuluje tobą odcinając Cię od prawdy i opowiada jak małowartościową osobą jesteś, nagle chwali cię za coś co zrobiłeś. Zwróć uwagę za co zostałeś pochwalony - to zapewne coś co służyło/ było potrzebne Twojemu oprawcy.

To kolejna taktyka manipulacyjna. Gaslighter od czasu do czasu traktuje ofiarę z łagodnością, umiarem, a nawet powierzchowną życzliwością lub wyrzutem sumienia, aby dać jej fałszywą nadzieję. W takich okolicznościach ofiara może pomyśleć: „Może naprawdę nie jest taki zły”, „Może sprawy się poprawią” lub „Dam mu szansę”.

Uważaj! Tymczasowa łagodność jest często wyrachowanym manewrem, mającym na celu zaszczepienie samozadowolenia i osłabienie czujności ofiary, zanim rozpocznie się kolejny atak. Jest to także wyrachowana próba utrzymania Cię w niepewności i niestabilności – aby zakwestionować Twój odbiór rzeczywistości. Dzięki tej taktyce gaslighter dodatkowo wzmacnia współzależną relację.

7. Tworzy współuzależniające relacje

Słownik Oxford definiuje współzależność jako „nadmierną emocjonalną lub psychologiczną zależność od partnera”.

Gaslighter wie, że ludzie lubią mieć poczucie stabilności i normalności. Jego celem jest wykorzenienie tego i zmuszenie do ciągłego kwestionowania wszystkiego. A naturalną skłonnością ludzi jest relacja z osobą, która pomoże poczuć się bardziej stabilnie – a tak się składa, że tą osobą, dla Ciebie, jest Twój oprawca. Gaslighter ma moc wyrażania akceptacji, aprobaty, szacunku, bezpieczeństwa i ochrony. Ma też moc odebranie Tobie tych "przywilejów" i często tym grozi. Współzależny związek powstaje w oparciu o strach, podatność na zranienia i marginalizację.

8. Projektuje.

Gaslighter może być uzależniony od alkoholu, narkotyków, zdrad... lub jest oszustem, ale to Ciebie ciągle o to oskarża. Zdarza się to tak często, że zaczynasz się bronić, tłumaczyć... i tym sposobem odwracasz uwagę od zachowania swojego oprawcy, z czasem zaczynasz stronić od tematu jego uzależnienia, kłamstwo czy zdrad, bo wiesz, że niczego nie wskórasz/ nie wyjaśnisz, a tylko zaatakuje Ciebie i znowu to Ty będziesz musił się tłumaczyć z czegoś czego nie zrobiłeś.

9. Próbuje nastawić ludzi przeciwko Tobie.

Gaslighter jest mistrzem w manipulowaniu i znajdowaniu ludzi, o których wie, że będą przy nim bez względu na wszystko – bez trudu wykorzysta tych ludzi przeciwko tobie. Będzie robił komentarze takie jak: „Ta osoba wie, że nie masz racji” lub „Ta osoba też wie, że jesteś bezużyteczny”.

Pamiętaj, że nie oznacza to, że Ci ludzie rzeczywiście powiedzieli takie rzeczy. Gaslighter to wieczny kłamca. Kiedy gaslighter używa tej taktyki nie wiesz, komu zaufać lub do kogo się zwrócić – a to prowadzi Cię z powrotem do Twojego oprawcy. I właśnie tego on chce: odizolowanie Ciebie od innych, to daje mu większą kontrolę nad Tobą. Nikt nie będzie opowiadał Ci o jego zachowaniach (zdradach, uzależnieniach...) nikt nie poda Ci ręki żeby wyciągnąć Cię tej relacji, będziesz Ty i on - a o to właśnie chodzi gaslighter'owi.

10. Mówi Tobie lub innym, że jesteś pomylony.

To jedno z najskuteczniejszych narzędzi gaslightera, ponieważ jest lekceważące. Gaslighter wie, że jeśli kwestionuje Twoje zdrowie psychiczne, ludzie nie uwierzą Ci, gdy powiesz im, że on - gaslighter - jest znieważający Ciebie lub nie kontrolujący się. To mistrzowska technika.

11. Wmawia Ci, że wszyscy inni są kłamcami.

Mówienie ci, że wszyscy inni (twoja rodzina, przyjaciele...) są kłamcami, ponownie sprawia, że kwestionujesz swoją rzeczywistość. Nigdy nie spotkałeś kogoś, kto by się tak zachowywał, więc musi mówić prawdę, czyż nie? Nie! To technika manipulacji. Sprawia, że ludzie zwracają się do gaslightera po „prawdziwą” informację – która wcale nie jest prawdziwa.

Im bardziej jesteś świadomy tych technik, tym szybciej możesz je zidentyfikować i uniknąć wpadnięcia w pułapkę gaslightera.

Źródło