​

„Na początku życia musiałem wybierać między uczciwą arogancją a obłudną pokorą. Wybrałem uczciwą arogancję i nie widziałem okazji do zmiany ”

                                                                               -Frank Lloyd Wright      

​

 „Uraz narcystyczny” (lub narcystyczna blizna) to określenie używane przez Zygmunta Freuda w latach dwudziestych. Oznacza, że narcyz ma słabe poczucie własnej wartości, a to czyni go bardzo wrażliwym na ,,zranienia" spowodowane krytyką lub porażką. Chociaż mogą tego nie okazywać, krytyka może prześladować te osoby i sprawiać, że czują się upokorzone, zdegradowane i puste. Mogą też, na "zranienia", zareagować pogardą, wściekłością lub wyzywającym kontratakiem.

​

Zgodnie z tą koncepcją wytykanie narcyzowi błędów, lub tłumaczenie, że to co myśli/ mówi nie jest prawdą, lub wygląda inaczej, może być jak wyciągnięcie zatyczki z granatu. Granatu, który musisz widzieć każdego dnia swojego życia, bo najmniejsza chwila nieuwagi z Twojej strony może spowodować głęboki uraz u narcyza i wybuch złości - a to bardzo nieprzyjemny widok.  Narcystyczna rana i narcystyczna wściekłość to kolejne, prawie zamienne terminy. Termin "wściekłość narcystyczna" został wymyślony przez Heinza Kohuta w 1972 roku. 

 

Uświadom sobie, że narcyzm to tożsamość, podobnie jak religia czy polityka. Kiedy się o to kłócisz, ludzie nie pasują ani nie zmieniają zdania - po prostu Cię nienawidzą. A narcyzi są jednymi z najbardziej mściwych ludzi, jakich kiedykolwiek spotkasz. Możesz odpowiedzieć: „Ale mam rację co do nich!” Możesz mieć, ale to tylko pogarsza sytuację. Rozbij ich narcystyczną bańkę, a drogo za to zapłacisz.

​

  

Narcyz to osobowość naszych czasów to ktoś z wszechobecnym wzorcem wielkości (czasami tylko w fantazji). Ktoś kto potrzebuje podziwu ze strony innych i charakteryzuje się brakiem empatii. Jeśli ktoś kogo znasz przejawia pięć z poniższych cech to z dużym prawdopodobieństwem jest narcyzem :

 

1. Ma wspaniałe poczucie własnej wartości i wyolbrzymia własne osiągnięcia i talenty.

2. Marzy o nieograniczonej mocy, sukcesie, blasku, pięknie lub idealnej miłości.

3. Uważa, że jest wyjątkowy i może być zrozumiany tylko przez inne osoby lub instytucje o szczególnym lub wysokim statusie lub powinien z nimi współpracować.

4. Wymaga nadmiernego podziwu.

5. Bezzasadnie oczekuje specjalnego, przychylnego traktowania lub przestrzegania jego życzeń i potrzeb.

6. Wykorzystuje  innych do osiągnięcia osobistych celów.

7. Brakuje mu empatii dla uczuć i potrzeb innych.

8. Zazdrości innym lub uważa, że mu zazdroszczą.

9. Ma aroganckie zachowani lub nieuprzejme postawy.

​

Jeśli powyższe punkty pasują do Twojego partnera lub bliskiej Ci osoby zrób test, który odpowie na pytanie czy osoba, o której myślisz, a z którą jesteś w bliskiej relacji, ma cechy narcyza destruktywnego.

​

Relacja z narcyzem uruchamia w nas różne schematy, dlatego warto się im przyjrzeć. Jeśli wiemy co takiego robi z naszą psychiką narcyz łatwiej jest nam się przed nim obronić. 

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

 

​

​

​

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kolejna lista zawiera typowe dla narcyza schematy. Czytając ją być może zauważysz, jak on sam starca się z nimi walczyć lub próbuje przesadnie je rekompensować. Tak na prawdę nie pozwala jednak dochodzić do głosu emocjom związanym z tymi schematami, ponieważ nie chce tym emocjom ulec. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

​

 

 

Czy powyższe schematy są Ci znane?

Kiedy następnym razem będziesz miała kontakt z narcyzem i w wyniku tego dojdzie do nieprzyjemnej dla Ciebie sytuacji zastanów się co takiego czujesz, co myślisz. Który z powyższych schematów - a może kilka- uaktywnia się u Ciebie.  Skup się na tym co czujesz, jakie sygnały płyną z Twojego ciała. Zacznij praktykować uważną świadomość. 

​

5 podstawowych zasad uważności?

1. Oddychaj świadomie.

2. Skup uwagę na jednej rzeczy; na danym momencie.

3. Wyłącz autopilota i zrób cokolwiek innego niż zwykle.

4. Zauważaj myśli i emocje.

5. Po prostu bądź.

​

To pozwoli Ci zobaczyć, który schemat uruchamia u Ciebie Twój narcyz. Dodatkowo praktyka uważności pozwoli Ci nie dać się zmanipulować własnym schematom i krzywdzącym myślom typu "Jestem do niczego", "Nikt nigdy mnie nie pokocha".... Okazuj sobie współczucie, bo to jak narcyz traktuje innych jest przemocą, przekraczaniem granic i nie dabaniem o innych więc jesteś jego ofiarą. Z czasem będziesz umiała unikać wpadania w pułapkę własnych schematów i starych nawyków, zobaczysz dlaczego Twój narcyz zachowuje się tak jak się zachowuje, będziesz potrafiła oddalać krzywdzące Cię myśli, często zaszczepione w dzieciństwie. 

​

​

Jeśli chcesz ratować swój związek, relację z narcyzem lub zanim odejdziesz spróbować wszystkiego, żeby potem spokojnie powiedzieć, że zrobiłaś wszystko aby uratować tę relację, możesz podjąć próbę postawienia się w roli narcyza. Do tej techniki musisz najpierw poradzić sobie z własnymi schematami i emocjami, bo inaczej wezmą górę nad Tobą. Metoda jest czymś w rodzaju powtórnego rodzicielstwa nad osobami narcystycznymi i kładzie nacisk na pielęgnowanie samotnego i doświadczającego deprywacji dziecka. Na przykład kiedy narcyz zaczyna się do Ciebie szorstko odnosić, spróbuj w wyobraźni nałożyć na twarz dorosłego stojącego przed Tobą narcyza maskę samotnego i niekochanego dziecka. Gdy już stworzysz ten obraz, spróbuj poczuć rownież przeżycia tego dziecka: Ból, poczucie niedoskonałości i wstydu, doświadczenie samotności i pustki emocjonalnej.       

​

​

​

     Oczywiście najlepsze co możesz dla siebie zrobić to uciec z toksycznego związku z narcyzem. Zatrzasnąć wszystkie drzwi za sobą, zablokować go/ją w kontaktach telefonicznych, mailowych... - może nawet zmienić miejsce zamieszkania. Inaczej narcyz będzie do Ciebie wracał i odchodził zostawiając Cię w bólu i samotności.

     Jeśli odejdziesz to  na początku może być bardzo ciężko. Będziesz tęsknić, marzyć aby znowu być blisko z nim... jednak jeśli skupisz się na sobie, swoich marzeniach, planach na przyszłość, otoczysz przyjaciółmi to powoli wyzwolisz się z tej niewoli narcystycznego uroku, a po jakimś czasie nie będziesz w stanie zrozumieć, dlaczego dawałaś się tak źle traktować, komuś, kto na Ciebie nie zasługiwał. 

​

Jeśli z jakiegoś powodu nie możesz lub nie chcesz  zerwać kontaktów z narcyzem, bo to na przykład Twój rodzić lub partner naucz się jak z nim postępować, aby ochronić siebie. Pozbawieni empatii narcyzi, nie dostrzegają jak ich działania wpływają na innych, z tego powodu czują się uprawnieni do wykorzystywania innych ludzi. Dlatego szczególnie ważne jest ustalenie z nimi solidnych granic. Oto siedem skutecznych podejść:

 

​

1. Nie usprawiedliwiaj, nie wyjaśniaj ani nie broń się.

 

Narcyzi używają kontroli lub zastraszania. Dzięki temu inni zaczynają się zastanawiać i zgadywać co zrobili źle. Takie postępowanie daje im poczucie władzy i panowania nad sytuacją oraz Tobą.

 

Częścią wyznaczania granic jest prawo do decydowania o tym, czym dzielisz się z innymi, jakie treści upubliczniasz. Im mniej osobistych informacji udostępniasz narcyzowi, tym mniej może użyć ich przeciwko Tobie. Im więcej mu o sobie opowiadasz, tym więcej amunicji wkładasz w karabin wycelowany w Ciebie. A to tylko kwestia czasu, kiedy narcyz odbezpieczy i staniesz w ogniu ataku i krytyki.  

 

Nie musisz usprawiedliwiać swoich myśli, uczuć ani działań przed natrętnym narcyzem.

• Jeśli narcyz Cię krytykuje, możesz powiedzieć coś w rodzaju: „Słyszę twoją opinię i rozważę ją”.

• Jeśli kwestionują Twoje działania, powiedz: „Jestem pewien swojego wyboru”.

• Jeśli zażąda wyjaśnienia, powiedz: „To osobiste” lub „Musimy się po prostu zgodzić, że się nie zgodzamy”.

 

 

2. Wyjdź, gdy nie czujesz się dobrze lub jeśli sytuacja nie jest zdrowa. 

 

     Nie potrzebujesz niczyjej zgody, aby wyjść z destrukcyjnej interakcji. To Ty, a nie inni, decydujesz, co jest dla Ciebie dobre.

     Możesz spojrzeć na zegarek i powiedzieć: „Ale późno,  spóźniłem się”. Następnie wyjdź. Spóźniony na co? To nie ma znaczenia. Każda chwila, w której pozostajesz w obecności kontrolującego lub obraźliwego zachowania, powoduje, że spóźniasz się z odzyskaniem własnego poczucia wartości i zdrowego JA.

     Twój telefon komórkowy może być pomocnym rekwizytem. Nikt nie może wiedzieć na pewno, czy odebrałeś telefon. Powiedz: „Przepraszam, muszę odebrać telefon”. Następnie wyjdź. lub zdecyduj z wyprzedzeniem, ile minut chcesz podarować narcyzowi, a po czym ustaw alarm w telefonie lub zegarku, aby włączył się o konkretnej godzinie. Zakończcie, kiedy zabrzmi alarm.

     

 

Jeśli przyjdzie Ci bezpośrednio skonfrontować się z niezdrowym traktowaniem, zawsze możesz powiedzieć  coś w rodzaju:

• „Przepraszam, ale porozmawiamy innym razem, kiedy będziesz gotowy na konstruktywną rozmowę ” lub

• „To nie jest zdrowe. Nie będę uczestniczyć w tego rodzaju dialogu ”.

 

 

3. Zdecyduj, co będziesz tolerować, a czego nie. 

 

Kluczowym elementem ustalania zdrowych granic jest wiedza, kiedy powiedzieć nie, i konsekwentne trzymanie się tego.

     Zadaj sobie pytanie, na co chcesz innym pozwalać, a na co się nie zgodzisz. Na przykład możesz nie mieć nic przeciwko dobrodusznym przekomarzaniu się, ale nie sarkazmowi. Możesz pozwalać na pełne emocji wyrażanie opinii, ale nie na używanie wyzwisk lub zastraszanie.

     Jednym ze sposobów nakreślenia linii jest powiedzenie: „Jeśli nadal będziesz mnie w ten sposób nazywać, zakończę naszą rozmowę, dopóki nie zechcesz traktować mnie z szacunkiem”. Nie musisz dalej wyjaśniać. Jeśli agresywne zachowanie narcyza nie ustąpi, wyjdź lub rozłącz się. Nie angażuj się w dalsze interakcje, bez względu na to, co robi lub mówi.

 

Kiedy wyznaczasz takie granice, narcyz może przechodzić przez swój repertuar:

• kłótnie;

• obwinianie Ciebie;

• minimalizowanie Twoich uczuć;

• zachowywać się jak ofiara;

• mówić, że jesteś przewrażliwiony;

• lub stawać się wściekłym.

Chociaż taka taktyka może być nieprzyjemna do zniesienia, Twoje granice nie podlegają dyskusji.

 

 

4. Naucz się umiejętnie omijać natrętne pytania lub negatywne komentarze. 

 

     Wykwalifikowani politycznie specjaliści omijają trudne pytania dziennikarzy, odpowiadając po prostu na inne pytanie. Zamiast odpowiadać na niewygodne  pytanie,  udzielają odpowiedzi na takie, które chcieliby, aby im zadano, a które będzie promować ich program polityczny lub postawi ich w dobrym świetle..

     Podobnie, jeśli narcyz zadaje natrętne pytanie, możesz z wdziękiem zmieniać temat. Jeśli narcyz, który ma doświadczenie w krytykowaniu Twoich wydatków, wyborów zawodowych lub osobistych relacji, rozpoczyna swoje znane przesłuchanie, nie daj się zagonić w kozi róg. Zamiast tego powiedz coś w rodzaju: „To są rodzaje wyzwań, które budują charakter, prawda?” Możesz też przejść do tematu, o którym narcyz uwielbia rozmawiać. O nich samych. Zapytaj ich o opinie na temat sekretu dobrego związku lub tego, jak zrobili karierę w tak trudnych czasach/ branży... Przekieruj rozmowę na nich.

     Chociaż ich odpowiedzi mogą być pełne frazesów, przynajmniej skupią się na swoim ulubionym temacie - na sobie - zamiast na Tobie. Możesz nawet zebrać kilka pomysłów, które przydadzą się do wykorzystania.. 

 

​

5. Weź byka za rogi.

 

     Narcyz pragnie uwagi i aprobaty, aby przeciwdziałać głębokim, nieświadomym uczuciom pustki i niegodności. W rezultacie bez końca testuje, aby zobaczyć, z czym mogą ujść na sucho.

     Jednym ze sposobów rozwiązania tego problemu jest nazwanie tego co robią. Na przykład powiedz: „Próbujesz mnie poniżyć czy sprawić, żebym się źle poczuła?” albo „Zauważam, że kiedy zaczynam mówić, przerywasz mi”.  Powiedz to w sposób rzeczowy. Nie ma znaczenia, jak zareaguje narcyz. Bądź zadowolony, wiedząc, że nadałeś nazwę temu, co się dzieje, i na tym poprzestań.

 

 

6. Nie lekceważ potęgi narcyzmu.

 

     Pamiętaj, że narcyz spędził całe życie ucząc się, jak dewaluować i wykorzystywać innych. Narcyzm to potężne zjawisko psychologiczne oparte na zniekształconych poglądach na siebie, innych i świat.

     Większość ludzi jest zdenerwowana narcystycznymi taktykami. A jeśli pochodzisz z narcystycznego wychowania lub jesteś w długotrwałym związku z narcyzem, możesz być uwarunkowany do akceptacji niezdrowego zachowania.

     Jeśli nie ustalisz zdrowych granic w danej sytuacji,  możesz tylko sobie współczuć. Określ, co następnym razem chcesz zrobić inaczej i trzymaj się tego.  Wyznaczanie granic nie jest wydarzeniem jednorazowym, a narcyz niechętnie będzie oddawał kontrolę nad Tobą i sytuacją.

 

​

7. Pamiętaj: dobre granice to konsekwentne działanie.

​

     Kiedy wyznaczasz granice warto jest zastanowić się, na co jesteś przygotowany jeśli Twoje granice zostaną zignorowane i przekroczone. Konsekwencje są najlepsze, gdy są wiadome z wyprzedzeniem. Gdy granica zostanie naruszona, natychmiast i zdecydowanie, za każdym razem działaj zgodnie z wybraną przez siebie konsekwencją. W przeciwnym razie możesz stracić wiarygodność.

​

​

Pamiętasz bajkę o "dziewczynce z zapałkami"? Jeśli w  relacji z narcyzmem nie zadbasz o siebie, swoje potrzeby i granice to  będziesz czuła się jak ta dziewczynka. Twój narcyz będzie tą zapałką, która daje cudownie przyjemne ciepło, ale szybko gaśnie zostawiając poczucie zimna, bólu i samotności. Jeśli tak jak dziewczynka z bajki będziesz pozwalała, aby narcyz ponownie wprowadził ciepło do Twojego życia, znowu był blisko, traktował Cię w ten szarmancki sposób jak na początku..., to pamiętaj, że wcześniej czy później on zniknie, tak jak gasła zapałka. A Ty znowu będziesz czekała na niego, aż wróci i ponownie rozpali ogień... 

Jeśli nie jesteś w stanie uciec od narcyza przynajmniej zadbaj o siebie, bo narcyz na pewno o Ciebie nie zadba.

​

Źródło